Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady znana jako Dyrektywa ATEX, precyzuje zasadnicze wymagania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia związane z konstrukcją urządzeń elektrycznych w wykonaniu przeciwwybuchowym. Bezpieczeństwo urządzeń technicznych, które mogą spowodować wybuch poprzez swoje własne źródła zapłonu nie może być utracona ani w czasie montażu, ani w trakcie użytkowania czy też remontu. Stawką jest wyeliminowanie zagrożeń wynikających z ewentualnego wybuchu, które mogą być przyczyną poważnej awarii, stanowiącej zagrożenie także dla społeczności lokalnej i środowiska.
Niezawodna i bezpieczna praca tych urządzeń zależy w znacznym stopniu od przestrzegania zasad eksploatacji urządzeń przeciwwybuchowych oraz fachowości i umiejętności służb odpowiedzialnych za użytkowanie, utrzymanie ruchu, kontrole, konserwacje i naprawy. Urządzenia właściwie dobrane i zainstalowane zgodnie z przepisami, normami, ustaleniami stacji badawczych oraz zaleceniami producentów, nie powinny przy prowadzeniu eksploatacji w sposób prawidłowy, stwarzać żadnych zagrożeń.
Eksploatacja urządzeń elektrycznych zainstalowanych w strefach zagrożonych wybuchem powinna być prowadzona w oparciu o Instrukcje eksploatacji opracowane dla poszczególnych obiektów lub instalacji, charakteryzujących się występowaniem identycznych lub podobnych zagrożeń, zgodnie z przepisami i normami oraz zaleceniami producentów (DTR).
Obowiązek opracowania instrukcji eksploatacji wprowadziło Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. Nr 80, poz. 912) /uchylone od marca 2013r.
Obecnie obowiązuje nowela Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. poz.492 , która wskazuje konkretnie, że instrukcja eksploatacji powinna zawierać:
- charakterystykę urządzeń energetycznych
- opis w niezbędnym zakresie układów automatyki, pomiarów, sygnalizacji, zabezpieczeń i sterowań,
- zestaw rysunków, schematów i wykresów z opisami zgodnymi z obowiązującym nazewnictwem,
- opis czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia energetycznego w warunkach normalnej pracy tego urządzenia,
- zasady postępowania w razie awarii oraz zakłóceń w pracy urządzenia,
- wymagania w zakresie konserwacji, napraw, remontów urządzeń energetycznych oraz terminy przeprowadzania przeglądów, prób i pomiarów,
- wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy i przepisów przeciwpożarowych dla danej grupy urządzeń energetycznych, obiektów oraz wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją danego urządzenia,
- identyfikację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego oraz dla środowiska naturalnego związanych z eksploatacją danego urządzenia energetycznego,
- organizację prac eksploatacyjnych,
- wymagania dotyczące środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej, zapewnienia asekuracji, łączności oraz innych technicznych lub organizacyjnych środków ochrony stosowanych w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, zwanych dalej „środkami ochronnymi”.
Dział Analiz Technicznych firmy ASE opracował wiele Instrukcji eksploatacji urządzeń elektrycznych zainstalowanych w strefach zagrożonych wybuchem rozwiązując problemy kontrahentów. W każdym przypadku zaproponowano odpowiednie rozwiązania organizacyjne lub techniczne.
Opracowana instrukcja eksploatacji przeznaczona jest dla przede wszystkim dla prowadzącego eksploatację urządzeń elektrycznych w strefach zagrożenia wybuchem, kadry kierowniczej zakładu, specjalistów, osób sprawujących funkcje dozoru, a także pracowników eksploatacji wykonujących prace w zakresie obsługi, konserwacji, napraw i pomiarów elektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych.
Wdrożenie instrukcji eksploatacji prawie zawsze napotyka na trudności organizacyjne, zwłaszcza w zakresie planowania i ewidencji wykonanych kontroli urządzeń. Pomocnym jest opracowany przez specjalistów firmy ASE autorski system wspomagający eksploatację urządzeń w przestrzeniach zagrożonych wybuchem: Inspector-Ex. Więcej o Inspektor-Ex na stronie: http://inspectorex.pl
